Kalendar astronomskih aktivnosti za nebeske događaje koji se mogu predvideti u 2021. godini. Čeka nas veliki broj zanimljivih dešavanja i susreta na nebeskoj sferi. Zbog lakše preglednosti svaki mesec je prikazan na jednoj stranici koje možete listati na dnu teksta.

Kratka objašnjenja:

Kuminacija nekog nebeskog tela predstavlja trenutak kada ono na nebeskoj sferi preseče nebeski meridijan, odnosno tada zauzima najviši položaj na nebu iznad južnog horizinta. Kaže se da telo kulminira.

Konjukcija predstavlja bliski prividni položaj dva (ili više) nebeskih tela na nebu, kada se posmatra sa Zemlje. Najčešće konjunkcije su sa Mesecom zbog njegovog bržeg kretanja na nebeskoj sferi.

Elongacija je ugao između Sunca i planete ili nekog drugog nebeskog tela gledano sa Zemlje.

Opozicija je položaj nebeskog tela u Sunčevom sistemu kada se ono nalazi sa suprotne strane Sunce u odnosu na Zemlju, odnosno Zemlja se nalazi između nebeskog telea i Sunce.

Bliski susret je prividni susret nebeskih tela na malom delu neba

Ekvinocilj (ravnodnevnica) je trenutak kada Sunce po svom kretanju po ekliptici preseče nebeski ekvator. Dešava se dva puta godišnje.

Solsticij opisuje najviši i najniži položaj Sunca u odnosu na nebeski ekvator. Dešava se dva puta godišnje.

Povoljan položaj za posmatranje je najviši položaj nekog nebeskog tela u trenutku kada preseca nebeski meridijan, odnosno kada to nebesko telo kulminira

Nebeski meridijan je zamišljeni krug na nebeskoj sferi koji sadrži severni i južni nebeski pol, severnu i južnu tačku horizonta, zenit i nadir.

Astonomska jedinica (AJ) – Prosečna udaljenost Zemlja – Sunce koja iznosi 149 600 000 km

Januar 2021

1. 1. januar – Otvoreno zvezdano jato M41 u povoljnom položaju za posmatranje u sazvežđu Veliki pas ispod najsjajnije zvezde na nebu, Sirijus. Vidljivo sa naših prostora od 21:48 do 1:41. U 23:38 biće na 24° iznad južnog horizonta. Magnituda jata je 4,6 i u dobrim posmatračkim uslovima može da se nasluti golim okom, ali preporuka je tražiti ga dvogledom.
2. 2. januar – Zemlja će biti najbliža Suncu na udaljenosti od 0.98 AJ. Zemljina udaljenost od Sunca tokom godine varira za oko 3% krećući se po blago izduženoj putanji u odnosu na kružnu, odnosno kreće se po eliptičnoj putanji.
3. 3. januar – Maksimum meteorskog roja Kvadrantida. Ovaj meteorski roj je aktivan od 12. decembra do 12. januara. Prosečni zenitski broj po času je između 40 i 70 meteora. Nekada iznenenadi i bude 90. Vrhunac će dostići oko 18h. Matično sazvežđe ovog roja je nekada bilo sazvežđe Quadrans Muralis, koje je sada deo sazvežđa Volar, a gde je i radijant (prividno mesto gde se meteori  pojavljuju na nebu) Kvadrantida.
4. 6. januar – Mesec u poslednjoj četvrti
5. 9. januar – Konjunkcija Merkura i Saturna. Prividno na nebeskoj sferi biće udaljeni 1.39°. Merkur će biti sjajniji sa magnitudom -0,9, dok će Saturn imati 0,6. Biće jako nisko na jugozapadnom horizontu nakon zalaska Sunca i iz tog razloga teško vidljivi jer neće zauzimati položaj veći od 6° iznad horizonta. Obe planete će boraviti u sazvežđu Jarac.
6. 10. januar – Konjunkcija planete Neptun i planetoida 1 Ceres. Neptun prolazi na 8°37′ severno od Ceresa. Neptun će sa magnitudom 7,9 biti vidljiv dvogledom dok će za Ceres verovatno trebati manji teleskop. Oba nebeska tela će boraviti u sazvežđu Vodolija.
7. 11. januar – Konjunkcija Jupitera i Merkura. Nalaziće se u sazvežđu Jarac na prividnoj udaljenosti od 1°28′. Baš kao Saturn i Merkur i ovaj susret će se desiti nisko na nebu nakon zalaska Sunca i biće teško vidljiv ili ne jer neće zauzimati položaj iznan 6° iznad horizonta. Magnituda Jupitera će iznositi – 1.9, a Merkura – 0.9. Obe planete će boraviti u sazvežđu Jarac.
8. 11. januar – Konjunkcija Meseca i Venere – neće biti vidljiva
9. 13. januar – Mlad Mesec
10. 14. januar – Konjunkcija Meseca i Merkura – neće biti vidljiva
11. 20. januar – Mesec u prvoj četvrti
12. 21. januar – Konjunkcija Meseca i Marsa na večernjem nebu. Prividna udaljenost će iznositi 5°03′. Mesec će se nalaziti u sazvežđu Kit sa magnitudom – 11.2, a Mars u sazvežđu Ovan sa magnitudom 0,2. Na oko 1,5° od južno od Marsa nalaziće se i planete Uran. Sva tri nebeska objekta će biti u sazvežđu Ovan
13. 21. januar – Asteroid 15 Eunomia u opoziciji. Nalaziće se u sazvežđu Rak sa magnitudom 8,4. Posmatranje je potrebno raditi manjim amaterskim teleskopima. U 23:47 nalaziće se 62° iznad južnog horizonta.
14. 22. januar – U odnosu na prethodni dan Mars i Uran su se još više približili na nebeskoj sferi i sada će biti udaljeni 1°43′. U 17:47 će zauzeti najviši položaj na nebu, odnosno kulminiraće i imaće visinu od 58° iznad južnog horizonta. Mars sa magnitudom 0,2 i Uran sa 5.8 nalaziće se u sazvežđu Ovan.
15. 24. januar – Merkur u istočnoj elongaciji od 18.6° i dostići će magnitudu od -0,7. Možemo ga posmatrati nakon zalaska Sunca. Merkurova elongacija kreće od 17°30′ do 27°45′. Ovaj raspon elongacije dugujemo Merkurovoj veoma izduženoj orbiti. Elongacije Merkura se smenjuju naizmenično na svaka dva meseca otprilike.
16. 24. januar – Asteroid 14 Irene u sazvežđu Rak dostiže magnitudu 9,3. Potreban je amaterski teleskop da bi se video. Šest minuta nakon ponoći biće na 73° iznad južnog horizonta.
17. 26. januar – Merkur zauzima najviši položaj na nebu od 15° iznad horizonta.
18. 28. januar – Pun Mesec
19. 29. januar – Venera i Pluton će biti udaljeni svega 0°44′, ali nažalost ovaj susret neće biti vidljv. Iako je Pluton dostupan samo velikim amaterskim teleskopima ili na astrogotografijama Venera bi nam pokazala njegov položaj na nebu.
20. 30. januar – Rasejano zvezdano jato M44 se nalazi u povoljnom položaju za posmatranje. Nalazi se u sazvežđu Rak i ima magnitudu 3.7. U dobrim posmatračkim uslovima može da se nasluti golim okom, ali preporuka je tražiti ga dvogledom. U 23:38 nalaziće se 64° iznad južnog horizonta.