Blog sadrži teme iz astronomije i srodnih prirodnih nauka. Uživajte u svetu astronomije i prirode koja vas okružuje.
Iznad severne Hrvatske je 28. februara eksplodirao bolid na visini od oko 30 km. Eksplozija se dogodila oko 10:30, a od detonacije su se tresli i prozori. Sjaj je bio toliki da se i po sunčanom danu sve jasno videlo.
Opis ispod je dat na FB stranici Hrvatskog astronomskog saveza: Continue reading “Eksplodirao bolid iznad Hrvatske”
Često možemo čuti mišljenja prema kojima je svaka četvrta godine prestupna, ali to je samo blizu istine. Da bi uskladili kalendarsku godinu sa astronomskom ipak su bile potrebne određene izmene koje bi pravile što manje odstupanje.
Kada je u pitanju kalendarska godina prema Continue reading “Prestupna godina iz astronomskog ugla”
Suvi pustinjski vetar poznat pod nazivom Kalima duva uglavnom preko zime iz pravca Sahare prema Kanarskim ostrvima, koji pored suvog i toplog vazduha donosi i pustinjski pesak. Vetar dostiže brzinu i do 120 km/h.
Kanarska ostrva se nalaze u Atlantskom okeanu blizu obala Maroka i zapadne Zapadne Sahare. Continue reading “Afrička prašina preko Kanarskih ostrva”
Tamna materija ne emituje svetlost i ne može se posmatrati ni sa jednim postojećim astronomskim instrumentom koji detektuje bilo koji spektar elektromagnetnog zračenja. Uprkos tome, astrofizičari veruju da veći deo materije kosmosa čini materija koja je za nas tamna, odnosno nevidljiva.
Tamna materija je za nas misteriozna…kako bi to novinari voleli da napišu. Prema trenutnim procenama ona čini 26% mase svemira. Ovaj podatak je danas opšte poznat prema podacima iz rada prošlogodišnjeg dobitnika Nobelove nagrade za fiziku Jamesa Peeblesa. Continue reading “Šta je tamna materija?”
Nekada planeta Pluton, a danas planetoid 134340 Pluto otkriven je 18. februara 1930. godine. Otkrio ga je astronom Klajd Tombo (Clyde Tombaugh – (1906 – 1997)) koji je tada imao svega 24. godine. Takođe je otkrio na stotine asteroida, a jedan po njemu nosi ime 1604 Tombaugh.
Mnogi ljubitelji astronomiije smatraju da je Plutonu neprvedno oduzeta titula poslednje planete Sunčevog sistema, ali Međunarodna astronomska unija je odlučila da će tako biti još 2006. godine, a evo i zašto je do toga došlo. Continue reading “Dan kada je otkriven Pluton”
Sjajna žuto-narandžasta zvezda Betelgez je pravi zvezdani superždin u sazvežđu Orion, tačnije
na njegovom desnom ramenu. Prečnik joj je 4,5 puta veći od prečnika Zemljine orbite oko Sunca. Kada bi se ova zvezda nalazila na mestu Sunca u njenoj unutrašnjosti bi se našle sve unutrašnje planete Sunčevog sistema – Merkur, Venera Zemlja i Mars, a njene granice bi bile blizu Jupiterove orbite.
Crveni superdžin predstavlja fazu u životu jedne masivne zvezde, nakon koje zvezda može završiti svoj životni vek kao supernova. Upravo to se očekuje i sa Betelgezom iako je žuto narandžasta. Postoji verovatnoća da se taj događaj već odigrao, a da zemljani sada samo čekaju da ta svetlost stigne do nas.
O zvezdi Betelgez
Njen prečnik je preko 900 puta veći od Sunca, ali se veruje da njegova masa ne prelazi više od 20 Sunčevih. Verovatno je nastao iz oblaka gasa i prašine koja se i danas može videti u sazvežđu Orion, a u kome se nalazi Betelgez. Lako se uočava po svojoj žuto-narandžastoj boji i spektralne je klase M1. Continue reading “Da li će zvezda Betelgez ekplodirati i kako bi izgledala na noćnom nebu?”
U 16 i 17. veku su se vodile velike borbe za istinu između naučnika i crkve. U vreme Nikole Kopernika, Johana Keplera, Tiho Brahea, Đordana Bruna i Galileo Galileja naučna istina je bile sve samo ne dozvoljena ukoliko se crkva sa tim ne bi složila. Zbog takvih istina bilo je ubijanih, a nekima se život pretvarao u pakao. Bile su potrebne žrtve i vekovi borbe da bi istina pobedila.
Mnogi naučnici toga vremena svoje teorije o svetu oko nas nisu smeli da iznose javno, ali je bilo i onih koji su našli načina da svetu predstave svoja otkrića bez obzira na cenu koju su morali da plate. Jedan od takvih heroja nauke bio je i Gallileo Galilej.
Galileo Galilej je rođen 15. februara daleke 1564. godine u Pizi. Bio je italijanski fizičar, matematičar i filozof. Međutim, ono po čemu ga Continue reading “Galileo Galilej i kratka istorija teleskopa”
Letelicu Voyager 1 NASA je lansirana 5. septembra 1977. godine sa ciljem da istraži spoljni Sunčev sistem, kao i međuzvezdani prostor. Letelica je na Zemlju poslala veliki broj naučnih podataka, ali jedna fotografija je jednostavno postala nekako posebna.
Na današnji dan, 14. februara 1990. godine Voyager 1 je sa udaljenosti od 6 milijardi kilometara napravio fortografiju na kojoj se naša planeta vidi kao bleda plava tačka u svemiru, onakvu kakvu je niko do tada nije video. Bila se samo još jedna bleda tačka u svemiru koje ni po čemu nije bila posebna i delovala je tako ranjivo kada se uporedi sa osećajem koji ljudi imaju na njenoj površini.
Na zahtev Karl Sagana NASA je poslala naredbu Continue reading “30. godina fotografije “Pale blue dot””
Asteroid 2020 BX12 je otkriven pomoću sistema za rano upozoravanje na udar asteroida ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) koji je je razvio Univerzitet na Havajima, a finansirala NASA. Otkriće se dogodilo 27. januara i odmah je objavljeno u Minor Planet Electronic Circulars.
Ovaj asteroid orbitira oko Sunca na prosečnoj udaljenosti od 1,6 AJ (1 AJ = 149 600 000 km), dok mu je za punu orbitu potrebno 2,02 godine. Orbita je nagnuta u odnosu na ravan ekliptike za 40 stepeni. U perigeju rastojanje od Sunca iznosi 0,757 AJ dok u afelu ovo rastojanje iznosi 2,44 AJ. Kada se približava perihelu asteroid se nalazi iznad ravni ekliptike i bliži je Suncu od Venere, a kada se približava afelu nalazi se ispod ravni ekliptike i tada je dalji od orbite Marsa. Pripada Apollo grupi asteorida. Continue reading “Novootkriveni dvojni asteroid 2020 BX12”
Još od polovine devedesetih godina prošlog veka poznato nam je da postoje i druge planete van našeg Sunčevog sistema. Pretpostavljalo se da je tako znatno ranije, ali pratimo peroid od kada je prva potvrda stigla pa do danas.
Naravno, teško utvrditi tačan broj zvezda, pa se lako zaključuje da je još teže odrediti 
tačan broj planeta u svemiru. Do sada je potvrđeno otkriće 4116 vansolarnih planeta. Međutim, postoji problem otkrivanja malih planeta oko drugih zvezda zbog ograničenja u trenutnoj tehnologiji, kao i planeta koje su veoma udaljene od matičnih zvezda. Continue reading “Koliko planeta ima u svemiru?”
SVEMIR 